TR | RU | UK | BE | EN |

Бәйге мен аламан бәйге

бәйге мен аламан бәйге минус
Қазақ халқының ұлттық спорт ойынының бірден-бір көп тарағаны — бәйге мен аламан бәйге. Спорттың бұл түрінің өзгеше бір ерекшелігі сол — жарыс тек жазық жерлер мен ипподромдарда ғана өтіп қоймайды, спортшының өзі мен оның атына жоғары талап қойылатын ойлы-қырлы, жасанды, бөгесінді жерлерде де өткізіледі. Бір жағынан, бұлайша жарысты бұрын белгісіз, ойлы-қырлы жерлерде өткізу қазіргі заманғы ат спортының классикалық түріне жуықтайды. Бұл республиканың жергілікті халықтары арасында спорттың классикалық түрлерін кеңінен таратуға өзінің пайдасын тигізетіні сөзсіз.

Әсіресе аламан бәйгенің спортшының тактикалың шеберлігін жетілдіруде маңызы орасан зор. Жарыста мықты да жылдам спортшылардың бәрі бірдей жеңе бермейді, мұнда кімде-кім жарысты жаттығу жағынан дұрыс құрып, жағдайды дұрыс бағалап, жарыстың барысында атының күшін тиімді пайдаланса ғана жеңіске ие болады.

Жарыстың үлкен шаруашылық, тәрбиелік мәні де бар. Олай болатын себебі — жарысқа қосатын атты таңдап алып, оны баптап бәйгеге жаратуға дейінгі ұзақ мерзімге бәйге атына мініп шабатын бала үнемі басы-қасында болып, бапкермен бірге еңбек етеді. Бапкер бәйгеге шабатын атты ғана баптап қоймайды, оған мініп шабатын баланы да қоса әзірлейді. Бала бәйге атына берілетін жем-шөп, судың мөлшеріне дейін біледі, оның терін алудың, аттың артықшылығы неде, қандай қабілеті бар және жарыс үстінде оны қалай пайдалану керектігін бәйге атына мінетін бала жарыс басталмастан әлдеқайда бұрын қанығып, біліп алады.

Бәйге осы күнге дейін өз маңызын жоймаған спорт түрі. Бұл күнде жарыс ұйымдастырғанда әр ауданның ерекшелігі есепке алынып, шабатын аралық белгіленеді. Атқа шабатын адамның жасы, салмағы бір-бірімен теңдес болып келеді. Бәйге аттарын белгілі жерге алып баратын адам ат айдаушы деп аталады. Ат айдайтын жерге жеткенде ат айдаушы оларды қатар тұрғызады да белгі береді. Жарыс басталады.

Бәйге мен аламан бәйге табандылыққа, батылдыққа, тапқырлыққа үйрететін ұлттық спорттың бағалы түрі болып табылады. Қазақстанда бұл сияқты тамаша спортты кеңінен таратуға барлық жағынан мүмкіншілік мол, республикамызда мініскер аттарды өсіретін арнаулы жылқы заводтары бар.

Тағы қараңыз

• Қазақтың ұлттық ойындарының тізімі

Дереккөздер

1. ↑ Сағындықов Е. С. / Қазақтың ұлттық ойындары. — Алматы: «Рауан» баспасы, 1991 жыл .—176 бет. ISBN 5-625-01063-3

қ • т • ө Қазақтың ұлттық ойындары
Ойын-сауық, тұрмыс-салт ойындары	Қалтырауық қамыр кемпір және Ақ боран • Күзем алу • Тоғыз аяқ, тоғыз табақ • Тоқым қағар • Жар-Жар • Қыз кәде • Беташар • Бастаңғы • Шалма (ойын) • Түйілген шыт • Дауыста, атыңды айтам • Сиқырлы таяқ • Шертпек • Инемді тап • Айдап сал • Қарамырза • Белбеу тастау • Монданақ • Қаһарлы-Бану • Көрші ойыны • Кім шертті? • Есімде (ойын) • Сақина тастау (ойын) • Жылдырт-жылдырт • Үйімнің үстіндегі кім? • Алтыбақан
Жануарлар дүниесіне, аңшылыққа байланысты ойындар	Аңшылар (ойын) • Тұзақ құру • Ақ байпақ • Көк сиыр • Түйе-түйе • Жануарлар қалай үндейді (ойын) • Қой бағу (ойын)
Дене шынықтару спорт ойындары	Атқаума (ойын) • Айгөлек (ойын) • Мәлкі тотай • Соқыртеке • Орамал тастау • Жаяу жарыс • Әуе таяқ • Жанды дөңгелек • Қап киіп жарысу (ойын) • Тоспа доп • Қарғымақ • Қарақұлақ (ойын) • Алакүшік • Доп тебу • Қасқырқақпан • Қырықаяқ (ойын) • Бойға доп дарытпа • Ақ сандық, көк сандық • Көген тартыс • Тең көтеру • Кім түртті? • Бүркіт (ойын) • Ұшты-ұшты • Сақ құлақ (ойын) • Қуалап соқ (ойын) • Сен тұр, сен шық! • Шымбике • Тауқырайдан • Асау мәстек • Көги гөк • Үй артында қол ағаш • Марламқаш • Айқұлақ ойыны • Біз де • Арқан тарту • Ептілік (ойын) • Бәлләй • Теңге ілу • Ортаға түспек • Дәл басу • Етек-етек • Даусынан біл • Күшің жетсе — үзіп кет • Жаңылма • Байқап қал! • Қазан доп • Күллій • Ақ сүйек (ойын) • Орда (ойын) • Жаяу көкпар • Таяқ ойнау • Таяқ жүгірту • Атшылар жарысы • Қардан жасалған тир • Тепе-теңдік (ойын) • Жүйріктер жеңеді • Қармақ (ойын) • Судағы жасырынбақ • Бөрік теппек • Жігіт қуалау • Тымақ ұру • Бұғынай • Қосқұлақ (ойын) • Тартыс (ойын) • Қындық-сандық • Қара сиыр • Сиқырлы таяқ • Қарагие • Түйілген орамал • Жүрелей секіру • Қазақ күресі • Жатып күресу • Тауық күрес • Білектесу • Сірес • Арқан тартыс • Бәйге мен аламан бәйге • Тай жарыс • Құнан жарыс • Дөнен жарыс • Жорға жарыс • Аударыспақ • Түйе жарыс • Табақ алып қашу немесе мүше алып қашу • Қыз қуу • Теңге алу • Ат омыраулату • Жігіт қуу • Ат үстіндегі тартыс • Жаяу тартыс • Сайыскерлер • Аш қасқыр • Дүмпілдек • Кім жылдам? • Үш орындық • Шүлдік (ойын) • Домалақ ағаш • Арынды арқан • Қарт-құрт • Тұтқын алу • Бөрік жасырмақ • Қамалды қорғау • Жасырынбақ • Ошақ (ойын) • Шалма тастау • Жапалақтар мен қарлығаштар (ойын) • Асық ойындары • Бес тас • Атбақыл
Қазақтың ұлттық ойындарының тізімі • Спорт порталы

Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз. Суретті мыннан табуға болады: FIST құралы арқылы сурет іздеуге болады. Іздеуді бастау үшін мына сілтемені нұқыңыз; осы мақаланың тақырыбына байланысты сурет Ортақ қорда табылуы мүмкін; мақаланың шет тіл уикилеріндегі нұсқаларын қарап көріңіз; өзіңіз жасаған суретті жүктеңіз (авторлық құқықпен қорғалған сурет қоспаңыз!).

бәйге мен аламан бәйге минус

---

Бәйге мен аламан бәйге Туралы Ақпарат

---

---

Бәйге мен аламан бәйге
Бәйге мен аламан бәйге
Бәйге мен аламан бәйге Сіз қарап жатырсыз субъектісі

There are excerpts from wikipedia on this article and video