RU | UK | KK | BE | EN |

Gutiler

utileria, utilerias para el mantenimiento correctivo

Doğruluk

Görüldü

Şuraya atla: kullan, ara

Bu maddedeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına bakabilirsiniz. Maddeye uygun biçimde kaynaklar ekleyerek Türk Arama Motoruna katkıda bulunabilirsiniz. (Nisan 2016)

Akkad alfabesi ile yazılmış bir Guti Tableti (M.Ö.2130)

Gutiler (Guti, Qurti) Zagros Dağlarında yaşayan antik halk. Gutiler'in modern Kürtler'in ataları olduğu düşünülmektedir. Gutiler hakkında Sümerler, Babiller ve uzun yıllar sonra Asurlular birbirleriyle çelişmeden, Zagros dağlarının Orta ve Kuzey bölgelerinde Guti ya da Qurti adında halkın yaşadiği ve ülkelerine de Gu-ti-um dendiğini yazmışlardır. Sümerler (M.Ö.3.binyıl), Babiller (M.Ö.2.binyıl), Asurlular (M.Ö.1.binyıl) bu bilgiyi kayda geçmişledir.

Gutiler (Sümerce: Gu-ti-um) M.Ö 3.binyılda Akkad İmparatorluğunu yıktılar (M.Ö 2154 yılı). Ardından Zagros Dağlarından inerek Kuzey Mezopotamyada bir kaç kuşak Sümer Hanedanliğina krallık yaptılar. Sümer tabletlerinde Gutiler'in, Zagros dağlarında yaşayan (Babil içinde Elam'ın kuzeyinde günümüz Irak ve İran'ın kesiştiği yerde) barbar bir halk oldukları yazılmıştır. Gutiler, Akkad'ı yıktıktan sonra Sümerliler'e hükmediyorlar ve bu sebeple Sümerler tarafından Sümer Kralları Listesi'ne yazılıyorlar. Uruk'ta vali olan ve daha sonra Gutiler'e karşı isyan başlatan Utu-Hengal tarafından son Guti kralı Tirigan mağlup edilerek Guti hükümdarlığına son veriliyor. İncil bilimcilerine göre Guti halkı Tanah'ta "Koa" ('Qoa) olarak geçiyor. Hezekiel Kitabı'nda ise "Koa" Filistin'in düşmanı olarak geçmektedir.

İçindekiler

1 Guti-Akkad Çatişmaları
2 Sümerlerin Guti Hanedanliği
3 Guti halkı'nın fiziksel özellikleri
4 Modern Gutiler Hakkında İddialar
5 Guti Kralları Listesi
6 Kaynakça

Guti-Akkad Çatişmaları

Naram-Sin, öldürdüğü Lololar'ın (Lullubi) cesetlerine basarak tanri katına veya tahta çıkıyor.Louvre Müzesi

M.Ö.3.binyılın sonlarına doğru Gutiler, birçok şehir-devletini siyasal olarak birleştirmeyi başardılar ve Mezopotamya'dan dışa doğru şiddetli bir fetih hareketine girdiler. Sümer ve Akkad'da (M.Ö.2250 ile 2120 yılları arasında) hüküm süren yeni bir yönetici hanedanlık kurdular.Gutiler tarafından yapılan fetihler arasında, hakkında tarihsel kayıtlar bulunanlar yalnızca ovalık Akadia ve Sümer ülkesidir. Akkad Kralı Naram Sin (M.Ö.2291-2255) Gutiler hakkında şunları yazar: "...onlar dağların arasında büyüdüler, güçlendiler, boy pos kazandılar..." Akkad kralı Naram-Sin, Zagros'lu Guti ve Lulu klanlarını bir tehdit olarak görüyordu. Nitekim bu iki klan aynı dili konuşan aynı ataya sahip iki dağ aşiretiydi. Naram-Sin önderliğinde Akkad, Lolo(veya Lullubi) ve Gutiler'e saldırmaya başladı ve bu iki klandan çok fazla kişiyi öldürdü. Bunu bir başarı olarak gören Naram-Sin başarısını duvar kabartmalarıyla ölümsüzleştirdi. Naram-Sin'in ölümünden 5 yıl sonra taht kavgasına tutulmuş Akkad'ı Zagroslar'dan inerek yıktılar.

Sümerlerin Guti Hanedanliği

Akkad ile Gutiler arasındaki çatişmali ortam zamanla Zagros Dağlarından sıyrılıp şehirlere indi. Gutiler'in vur-kaç tekniği ile zamanla önce Akkad'ın gücünü zayıflatırken bununla birlikte Sümer'de ekonomi çökmekteydi. Çünkü saldırılılardan ötürü tarım yapılamaz oldu. Bunun sonucunda kıtlık meydana geldi. Gutiler sonunda Akkad'ı istila etti. Akkad istilasından hemen sonra Elam'a yönelip kralları Kutik-İnshushinak'nın hükümdarlığında istila ettiler (M.Ö 2240-2220). Gutiler'de çağdaşları Akkadlılar'ın yaptiği gibi fethettikleri yerlere yazılı heykeller diktiler. Bir tanesinin üzerinde "Guti kralliği, dört kralliğin kralı" yazılmaktaydı, dört krallık: Sümer, Akkad, Elam ve Guti. Babil Tarih Kronolojisi'ne göre Gutiler 1500 yıl Mezopotamya'ya etki etti.Asur kralı Shalmaneser, Mitanniler'e sefer düzenlemiş ve Mitanniler'i yıkmıştır ve Mitanniler'e karşı zaferini Gutiler'e karşı zafer olarak kabul etmiş ve demiştir ki; "Ararat sınırından Tur Âbidin'e kadar bu ülke içinde su gibi Guti kanı aktı".

Shalmaneser,Gutiler için;"Gutiler gökteki sayılamayan yıldızlar kadar çok ve ezilmeleri gereken" demiştir.

Guti halkı'nın fiziksel özellikleri

Asurolog Sir Henry Hoyle Howorth, Asurolog Theophilus Pinches, Arkeolog Leonard Wooley, Asurolog İgnace Gelb gibi alanlarında başarılı bilim adamlarının, Guti halkının soluk tenli ve sarışın olduklarına dair iddiada hemfikir olmuşlardır. Ünlü Asurolog Julius Oppert'e göre bazi tabletlerde namrum veya namrûtum kelimeleri "açık tenli" anlamına geliyordu nitekim bu tabletlerde o iki kelimenin Guti ve Subartu'lu köleler için kullanıldığnı iddia etmektedir.

Ancak bu iddiaları reddedenlerde oldu,Yahudi-Amerikalı arkeolog Ephraim Avigdor Spesier "namrum" kelimesinin "açık tenli" anlamına geldiği iddiasini reddetmiştir.

Modern Gutiler Hakkında İddialar

Bilim insanlarının genel görüşü Gutilerin modern Kürtler'in ataları olduğudur. Mehrad izady "Kürtler Bir El Kitabı" kitabında Gutiler'in modern Girdi aşireti olduklarını ve son kral Tirigan isminin yine Kürt aşireti olan Tirikan'larla ilişkilendirmektedir

Genel görüş Kürt oldukları yönünde olsa da reddedenlerde çıkmıştır. Asurolog Julius Oppert, Ptolemy'e dayandırarak Gutileri isim benzerliğinden olsa gerek Gotlar'la ilişkilendirmiştir. Ancak, iddiayı destekleyecek yeteri bilgi olmadiğindan ötürü bu iddia kabul görmemiştir.

Guti Kralları Listesi

Sümer Kralları Listesi'nde adı geçen Guti kralları ve kronolojisi.

Hükümdar Adı	Hükmettiği Yıllar (M.Ö)
Erridupizir	2141-2138
Nibia veya İmta	2138-2135
İnkishus	2135-2129
Sarlagab	2129-2126
Shulme	2126-2120
Elulmesh veya Silulumesh	2120-2114
İnimabakesh	2114-2109
İgeshaush veya İgeaus	2109-2103
Yarlagab veya Yarlaqaba	2103-2088
İbate	2088-2085
Yarlagandab veya Yarla	2085-2082
Kurum	2082-2081
Apilkin veya Habilkin	2081-2078
Le-erabum	2078-2076
İrarum	2076-2074
İbranum	2074-2073
Hablum	2073-2071
Puzur-Suen	2071-2064
Yarlaganda	2064-2057
Si-um veya Siu	2057-2050
Tirigan	2050-2050

Kaynakça

^ Kurds/History. s. 382. https://books.google.com/books?id=stl97FdyRswC&pg=PA380&dq=kurds+guti&hl=tr&sa=X&ei=8BayUeKSOMWohAfTi4GoDQ&ved=0CF8Q6AEwCDgK#v=onepage&q=kurds%20guti&f=false. Afrika ve Ortadoğu halkları ansiklopedisi (Kürt tarihi/Sayfa.382)
^ Egon von Eickstadt,Türkler Kürtler İranlılar,sayfa 57
^ Sumer King List ( ETCSL. The Sumerian King List. Accessed 19 Dec 2010.)
^ Eller, Jack David. Kürt tarihi ve Kürt kimliği. sayfa 153
^ -See, for example, J. D. Douglas & Merrill C. Tenney, 2011, Zondervan Illustrated Bible Dictionary (3rd ed.), HarperCollins, p. 1897.
^ Mehrdad İzady,Kürtler Bir El Kitabı (Sayfa,73)
^ Egon von Eickstedt,(Türkler-Kürtler ve İranlılar,Peri yayınları)
^ Martin Sicker, İslamiye öncesi Ortadoğu sayfa.19 Yıl:2000
^ Mehmet Emin Zeki Beg,Kürtler ve Kürdistan.Nubihar yayınları
^ Egon von Eickstedt, "Türkler,Kürtler,İranlılar" Peri yayınları sa.60
^ Erken Dönem Babil Tarihi ", Henry H. Howorth Vol.16, No.61 (OCAK.1901), Sayfa:32
^ The Old Testament in the Light of the Historical Records and Legends of Assyria and Babylonia, Theophilus Goldridge Pinches, Kessinger Publishing, 2005 (reprint), p. 158
^ Sümerler, Leonard Woolley,1929, Sayfa.5.
^ Hurrians and Subarians, Studies in Ancient Oriental Civilization, Gelb, 1944, p.88
^ Gelb, 1944, p. 43
^ Gelb, 1944, p. 88 - further translates a tablet passage as "a light (-coloured) slave girl who is pleasing to your eye.
^ "Art and Archaelogy".
^ "Ortadoğu ve Afrika halkları ansiklopedisi".
^ "How to Get Out of Iraq with Integrity".
^ Büyük Sovyet Ansiklopedisi, 7. cilt,sf 498
^ Central Asiatic Journal, 12-13. ciltler,sf 64
^ a b Mehrdad İzady,Kürtler Doz yayınları
^ Thomas Bois,Kürtler
^ V.Minorsky Kürtler
^ D.N Mac Kenzie ,Kürtler
^ Senar Turgut,Mezopotamya'da Kürt Uygarlık Tarihi,Sayfa 31
^ Tori,Tarihselden Güncele Kürt Gerçeği Sorun yayınları
^ Egon von Eickstedt,Türkler,Kürtler İranlılar,Peri yayınları

utileria, utileria basica en el servicio de etiqueta, utileria de los maya, utileria de teatro, utileria definicion, utileria del jarabe tapatio, utileria del teatro, utileria teatral, utilerias del sistema operativo, utilerias para el mantenimiento correctivo